Literaki ;-)

Gra Literaki 😉 powstała w 2002 roku jako alternatywa dla jednej z najpopularniejszych gier słownych na świecie. Jej autor udostępnił grę społeczności jako własność publiczną (ang. public domain), dzięki czemu możliwe jest udostępnianie gry i prowadzenie rozgrywek bez ograniczeń związanych z pobieraniem jakichkolwiek opłat.

Do gry wykorzystywana jest kwadratowa plansza podzielona na 15 wierszy i 15 kolumn oraz 100 płytek w czterech kolorach, zawierających wszystkie litery polskiego alfabetu.

Litery umieszczone są na kolorowych płytkach i w zależności od koloru płytki mają różną wartość punktową:  – 1 punkt,  – 2 punkty,  – 3 punkty,  – 5 punktów. Dodatkowo dostępne są dwie płytki bez liter (tzw. blank), które mogą zostać wykorzystane w zastępstwie dowolnej litery – za użycie takiej płytki do ułożenia wyrazu nie dostaje się punktów (blank ma wartość 0 punktów).

Na punkty uzyskane za ułożenie wyrazu składa się suma punktów za każdą wykorzystaną literę oraz premie literowe i słowne. Premię literową uzyskuje się wtedy, kiedy litera zostanie wyłożona na pole o takim samym kolorze – wartość litery w takim przypadku ulega potrojeniu. Premię słowną gracz otrzymuje wtedy, gdy wyłoży płytkę z literą na polu  lub  (wartość słowa ulega podwojeniu lub potrojeniu). Premia słowna obliczana jest po uwzględnieniu premii literowych. Premię literowe i słowne zdobywane są jedynie wtedy, kiedy gracz w swoim ruchu wyłoży płytkę z literą na określonym polu.

Jeżeli w jednym ruchu gracz wyłoży wszystkie siedem płytek, to dodatkowo otrzymuje 50 punktów premii.

Rozgrywka

Pierwszy ruch wykonuje losowo wybrany gracz. Ułożony przez niego wyraz musi składać się z co najmniej dwóch liter i musi zostać wyłożony w taki sposób, aby zawierał pole  (środkowe pole na planszy).

Następne ruchy wykonują kolejno pozostali gracze – ruch wykonywany przez gracza może być jednym z poniższych:

• wyłożenie na planszę co najmniej jednej płytki,
• wymiana płytek (maksymalnie trzy razy w ciągu całej rozgrywki),
• opuszczenie swojej kolejki (pas).

Wykładane przez gracza płytki z literami muszą leżeć w jednej kolumnie lub wierszu i wchodzić w skład poprawnego wyrazu. Jeżeli wyłożone płytki sąsiadują z innymi (niekoniecznie w tej samej kolumnie lub wierszu, w której/którym są wykładane), to muszą z nimi tworzyć poprawne wyrazy. Jeśli przy wyłożeniu liter gracz utworzył więcej niż jeden wyraz, to otrzymuje punkty za wszystkie nowopowstałe wyrazy.

Przykłady utworzenia nowych wyrazów przy wykładaniu płytek:

Jeśli w trakcie wykonywania ruchu gracz wyłożył płytkę bez litery (blank), to musi określić, jakiej literze ona odpowiada – blank zastępuje wybraną literę do końca rozgrywki.

Po wyłożeniu płytek i utworzeniu nowego wyrazu (lub wyrazów) przeciwnicy mogą zaakceptować ruch lub zażądać sprawdzenia, czy słowo jest poprawne. Jeżeli słowo nie jest poprawne, to gracz musi zabrać wyłożone płytki z literami i traci kolejkę, natomiast jeśli słowo jest poprawne, to kolejkę traci gracz, który zażądał sprawdzenia. Po sprawdzeniu i/lub zaakceptowaniu utworzonych wyrazów gracz dobiera tyle płytek z literami, ile ich wyłożył w trakcie wykonywania ruchu.

Jeśli – zamiast wykładania liter na planszę – gracz chce wymienić płytki, to może to zrobić tylko wtedy, gdy w puli zostało co najmniej 7 płytek. Wymienić można dowolną liczbę płytek, ale maksymalnie trzy razy w trakcie rozgrywki. Po odłożeniu płytek, które będą wymieniane, gracz pobiera odpowiednią ich liczbę, a odłożone płytki są zwracane do puli niewykorzystanych liter.

Zakończenie rozgrywki następuje wtedy, gdy: 1) wszystkie płytki zostaną pobrane przez graczy i jeden z nich wyłoży wszystkie posiadane przez siebie litery lub 2) wszyscy gracze opuścili kolejkę (spasowali) dwa razy pod rząd. Wygrywa gracz, który zdobędzie największą liczbę punktów.

Zestaw liter

Do tworzenia wyrazów wykorzystywane jest 98 płyek z literami i 2 płytki blank.

Poprawność wyrazów

Poprawne wyrazy to takie, które występują w słownikach ortograficznych języka polskiego, poprawnej polszczyzny lub wyrazów obcych oraz ich poprawne formy gramatyczne. Dopuszczalne są formy wyrazów poprawne pod względem gramatycznym i ortograficznym, choć nieużywane powszechnie w języku polskim.

Nie są poprawne wyrazy rozpoczynające się wielką literą (nazwy własne), skróty oraz słowa pojedyncze lub złożone, w których występują znaki inne niż polskie litery (np. myślnik, apostrof, ü).